Đưa nhận phong bì là một vấn nạn cần phải loại bỏ

Đưa nhận bao thơ – văn hóa hay vấn nạn?
"Không có bất kỳ bệnh nhân nào khi được hỏi mà không nói với tôi rằng, ai cũng phải sử dụng tiền để cám ơn các y tá, bác bỏ sĩ", một nữ giới hơn 30 tuổi, sống ở vùng ngoại ô về phía nam thị thành Hà Nội, đã phải thốt lên sau khi nhét một chiếc phong bì chứa tiền bên trong với mệnh giá 5000.000 đồng, đây là số tiền cao gấp hai lần tiền lương hàng tháng của chị ấy, cho bác sĩ đảm đương ở một trong những bệnh viện cấp thị thành tại thủ đô Hà Nội.
thời kì trước, cũng chính chị này đã phải dùng tới hai bao thơ, mỗi chiếc có giá trị 100.000 đồng, nhằm mục tiêu giúp con trai của chị được các "lương y" ở bệnh viện tuyến huyện quyết định chuyển cháu bé lên cơ sở y tế cấp cao hơn.
Không có người nào nói trực tiếp, nhưng chị, và phần đông người dân khác tin rằng, chuyện gửi phong bì tới đội ngũ y bác sĩ sẽ giúp người nhà của họ được quan hoài và coi sóc đàng hoàng hơn.
mặc dầu phải bỏ ra một số tiền không hề ít cho ca giải phẫu mắt tại bệnh viện, bà Phương, người chỉ có thu nhập hơn 4 triệu đồng một tháng, vẫn cắn răng quyết định gửi thêm một bao thơ có giá trị 500.000 đồng tới vị bác sĩ làm giải phẫu để mong được làm cẩn thận hơn.

"Tôi chỉ cố được có thế, chứ thu nhập thấp thì lấy đâu ra nhiều", bà nói trong sự nghẹn ngào về số tiền được chứa trong chiếc phong bì, thứ mà được sinh ra vốn dĩ chỉ để đựng những bưu thiếp và thư từ.
Bà Lan, một cán bộ nhà nước đã nghỉ hưu, nghĩ rằng phong bì cảm ơn đã trở nên nguyên tắc chẳng thể thay đổi. "Không phải tất cả các thầy thuốc đều đề xuất bao thơ, ngoại giả phong bì lại là thứ chẳng thể không có khi khám chữa bệnh tại bệnh viện. Nếu không thì chẳng biết lúc nào mới được khám chữa tử tế", bà Lan nói khi được hỏi tới.
tổn phí khám chữa bệnh tại Bệnh viện của người dân Việt Nam vẫn luôn được chính phủ và các tổ chức bảo hiểm tương trợ ưng chuẩn hệ thống bảo hiểm y tế, tuy nhiên vì số lượng bệnh nhân quá lớn dẫn đến tình trạng quá tải tại các bệnh viện công, kèm theo mức lương của phần nhiều các viên chức y tế lại quá thấp, không đủ chi trả cho cuộc sống, những điều này đã gây ra "văn hóa phong bì" mà càng ngày càng trở nên phổ biến tại Hà Nội và các thành thị lớn của Việt Nam.
Từ một cuộc khảo sát đáng tin cậy, số lượng cán bộ, viên chức y tế tại các bệnh viện nhận phong bì ở Việt Nam đã phát triển gấp đôi chỉ sau ba năm, từ 13% vào năm 2007 lên tới 29% trong năm 2010.
tuy nhiên đây chỉ là số liệu cũ của vài năm trước, còn bây giờ tình trạng đưa và nhận phong bì chỉ càng ngày càng tăng lên chứ không hề có dấu hiệu suy giảm.
Một nghiên cứu khác được nhà băng Quốc tế và Thanh tra Chính phủ thực hiện hồi năm ngoái cũng chỉ ra rằng, 76% số người sử dụng bao thơ để cảm ơn các y bác sĩ đều hoàn toàn tự nguyện, chỉ có 21% làm việc đó vì bị đề xuất.
Trong một nỗ lực để ngăn chặn nạn tham nhũng, 5 bệnh viện lớn tại Hà Nội hồi năm 2011 đã quyết định khai triển một chiến dịch chấn chỉnh đạo đức và thái độ làm việc của các viên chức y tế, trong đó bao gồm chính sách "Nói không với phong bì".
trọng điểm Nghiên cứu và huấn luyện Phát triển Cộng đồng Việt Nam (RTCCD) cũng đang tiến hành một cuộc vận động với mục tiêu hao hao, nhằm thay đổi nhận thức của người dân và các y bác sĩ về những khoản chi không chính thức, hay còn gọi là phong bì. phê duyệt chương trình này, giới chức Việt Nam muốn nâng cao hiểu biết của bệnh nhân về quyền lợi của họ, cũng như nghĩa vụ của những người đang làm việc trong ngành y.
Ông Nguyễn Hữu Ngọc, một học giả có tiếng tại Hà Nội, cho rằng cỗi nguồn của vấn đề nằm ở truyền thống quà cáp, "có đi có lại", vốn bị tương tác từ nho giáo Trung Quốc.
"Ở xã hội Việt Nam cũng như tại Trung Quốc, những món quà thường phát xuất từ lòng biết ơn", học giả này nói.
"Thời xưa, chuyện biểu hiện lòng hàm ân thường mang giá trị tinh thần lớn hơn là vật chất. Nhưng qua thời kì và sự phát triển của xã hội, giá trị tinh thần đó dần chuyển hóa về những giá trị vật chất. Và ngày nay, giữa nền kinh tế thị trường, nó giống như một sự giao tiếp, mất hoàn toàn ý nghĩa về việc trình bày lòng hàm ơn.
Người ta thường sử dụng khái niệm "văn hóa" để bao biện cho các khoản phí không rõ ràng, tuy nhiên văn hóa cũng cần phải đổi khác, theo ông Soren Davidsen, một chuyên gia quản trị cấp cao của ngân hàng Thế giới ở Hà Nội đã phát biểu.
"Mọi người đều biết rằng việc tặng quà là một phần quan trọng trong văn hóa. Nhưng chúng ta cũng nên hiểu rằng, văn hóa không phải thứ đứng yên, mà nó luôn chuyển động. Ở vài nước Á Đông, như Singapore, Hàn Quốc hay Nhật Bản, còn từng xuất hiện cả văn hóa tham nhũng. tuy nhiên, chính phủ các nhà nước này đã tìm ra cách để hạn chế và kiểm soát nó."
"Chúng ta, bằng sự cộng tác của người dân, tổ chức và chính phủ, hoàn toàn có thể thay đổi thứ văn hóa này", ông Davidsen nói.
'Tiền và quyền'
Với nhiều người, khoảng cách giữa những món quà và sự hối lộ tuồng như đã bị xóa nhòa, bà Trần Thu Hà, phó giám đốc RTCCD, cho biết và nói thêm rằng đây chính là lý do để họ biện minh cho việc "chấp nhận phong bì".
Nhưng với những người đang lên kế hoạch ngăn chặn lối nghĩ suy đó, không khó để phân biệt rõ ràng hai khái niệm này.
"Một món quà có thể được tặng ở nơi công cộng hay bất cứ đâu, và người ta cần thời gian để nói chuyện và nói lời cảm ơn. Trong khi đó, việc hối lộ thường diễn ra rất nhanh, và cả người cho lẫn kẻ nhận đều lo âu bị người khác bắt gặp", bà Hà nói.

ngoại giả, không dễ để đổi thay những thứ đã trở thành thói quen, ông Ngô Mạnh Hùng, Phó cục trưởng Cục Phòng chống tham nhũng, thừa nhận.
Ông Hùng cho biết, đã có không ít yêu cầu được đưa ra, tương tác tới việc làm thế nào để ngăn chặn nạn bì thư trong ngành y tế, và một trong những biện pháp trước tiên được tính tới là tăng lương cho các y thầy thuốc.
Nhưng theo Phó giáo sư Tạ Văn Bình, giám đốc Viện Đái dỡ đường và Rối loạn chuyển hóa nhà nước, thì chỉ tăng lương là không đủ. Ông tin rằng chính phủ Việt Nam phải có những quy định rõ ràng và các hình phạt rắn rỏi nếu đích thực muốn chặn đứng nạn bì thư và đút lót trong bệnh viện.
ngoại giả, cũng phải giúp người dân hiểu rằng họ không cần dùng đến bì thư khi tới bệnh viện, bởi làm thế chính là tiếp tay cho các hoạt động tham nhũng.
Ông Nguyễn Hữu Ngọc thậm chí còn cho rằng, nên ban hành lệnh cấm các bệnh nhân sử dụng phong bì. tuy nhiên, tình trạng này sẽ không thể giải quyết nếu chỉ có sự can thiệp từ một phía, thay vì sự phối hợp của cả bệnh nhân, các y bác sĩ và chính phủ.
"Đây là một nhiệm vụ không dễ dàng, bởi tham nhũng thúc đẩy đến tiền, đến con người và đến quyền lực", Davidsen nói. "Đối với tiến trình phòng chống tham nhũng thì đây là một thách thức không nhỏ. Đây không phải việc có thể diễn ra nhanh chóng sau một đêm"